Hamilelikte Aşırı Kilo ve Obezite

Hamilelik boyunca yeterli ve dengeli beslenerek bebeğinizin gelişimine katkıda bulunmalısınız. Çoğu doktor, hamilelik süresince yediklerinizi zenginleştirmenizi tavsiye eder. Fakat aşırı kilolu anne adayları da aynı şekilde beslenmeli midir? Bu sorunun cevabını birlikte arayalım.

Obez hamileler, gestasyonel diyabet (hamilelik şekeri) ve erken doğum riskleri altındadır. Fazla kilolarından şikayetçi olan anne adaylarının bebeğe zarar vermeden kilo vermeleri gerekebilir. Tabi ki, gebelik süresince beslenme alışkanlıklarını değiştirirken dikkat edilmesi gereken birçok husus bulunmaktadır.

Aşırı Kilolu mu, Obez mi?

Fazla kilolu olduğunuzun farkındasınız, ama tıbbi literatüre göre hangi kategoride değerlendirileceğinizden emin değilseniz, işe Vücut Kitle İndeksi’nizi (VKİ) hesaplamakla başlamak  doğru olacaktır. Bu hesaplama size hamileliğinizin ideal seyri konusunda yol gösterici olacaktır. Vücut kitle indeksi vücut ağırlığının boyun karesine bölünmesiyle hesaplanır. Mesela boyunuzun 1.60 cm, kilonuzun ise 80 kg olduğunu düşünelim. 80/1.62=31.25. Aşağıdaki tablodan 31.25 çıkan vücut kitle i̇ndeksinizin neye tekabül ettiğini görelim:

 

20 – 25 arası	Normal
25-30 arası	Kilolu
30-35 arası	Obez
35-40 arası	İleri Obez

 

Bu tabloya göre boyunuz 1.60, kilonuz 80 ise, 31.25 çıkan vücut kitle indeksiniz sizin obez kategorisinde olduğunuzu söyler. Normal kiloda olduğunuzu gösteren 20-25 arası değerleri aştıkça olası gebelik komplikasyonlarıyla karşılaşma riskleriniz de maalesef artacaktır.

Hamilelikte Aşırı Kilonun Taşıdığı Riskler

Gebeliğe aşırı kiloyla başlayan anne adayları, normal kiloda hamile kalmış kadınlara göre daha zorlu bir hamilelik süreci geçirebilirler. Aşırı kilo, hareketlerde kısıtlanma gibi istenmeyen pratik sonuçların yanında, anne ve bebek için şöyle riskler barındırabilir:

• Düşük yapma
• Gestasyonel diyabet
• Yüksek tansiyon
• Doğum esnasında ve sonrasında normalden fazla kanama
• Preeklampsi, diğer adıyla kan basıncı bozukluğu riski
• Ölü doğum
• Uyku apnesi
• Kan pıhtılaşması
• Erken doğum (37. Haftadan önce)
• Bebeğin vücut yağının normalden fazla olması
• Spina Bifida adı verilen omurilik sinirlerinin zarar görme durumu
• Bebeğin sonraki yaşamında diyabete ve kalp rahatsızlıklarına yakalanma riskidir.

Bu gibi sorunlar obez ya da değil, herhangi bir hamile kadında ortaya çıkabilir, fakat vücut kitle indeksinin yüksek olması  bu gebelik komplikasyonlarında sizi görece riskli konumda tutar.

Hamilelik sırasında kilo vermek zararlı mıdır?

Doktor kontrolünde kilo vermek bebeğe ve size herhangi bir zarar vermez. Son yıllara yapılan çalışmalar, hamilelik süresince bir uzman tarafından hazırlanan diyet takvimine uymanın ve hafif egzersizler yapmanın hem anne hem de bebek için oldukça yararlı olduğunu ortaya koymuştur. Çalışmalar, hamilelik şekeri, erken doğum, düşük gibi komplikasyonların yaşanma yüzdesini oldukça düşürdüğünü göstermiştir. Şayet kilolu ve hamile iseniz sağlıklı bir yaşam tarzına geçmenin tam sırası. Ancak kesinlikle hızlı ve fazla kilo kaybı hedeflenmemeli;  yediklerinize dikkat etmek ve hafif de olsa hareketli kalmaya çalışmak dışında sizi ve gebeliğinizi riske atacak yollardan uzak durmalısınız.

Hamilelik sırasında nasıl kilo verebilirim?

Yeterli ve dengeli beslenerek, egzersiz yaparak, bebeğinizin fiziksel ve zihinsel sağlığının gelişimine katkıda bulunmalısınız. Fakat obez iseniz, hamilelik süresince kilo vermeniz bebeğiniz ve sizin sağlığınız için önem teşkil edebilir. Kilo vermeye başlamadan önce bir doktora görünerek, yeterli ve dengeli beslenme hakkındaki sorularınızın cevaplarını almalısınız. Doktorunuzun verdiği kişisel tavsiyelerin yanı sıra sizi yönlendirdiği bir beslenme uzmanı ve doğru egzersizleri yapmanıza yardımcı olabilecek kişisel eğitmenler, kilo verme sürecinizi kolaylaştıracaktır. Bebeğinizi korumak için halihazırda motive olduğunuz hamilelik dönemi, daha sağlıklı bir yaşama geçişin anahtarı olabilir.

Ne kadar egzersiz yapmalıyım? Hamile kadınlar için hangi sporlar uygun?

Egzersiz yapmak sizi dinç tutar ve bebeğinize giden oksijenin kalitesini arttırır. Her gün toplamda 60 dakika olmak üzere 20’şer dakikalık periyotlar halinde hafif tempolu yürüyüşler ve aerobik yapabilirsiniz. Yüzme sporu da hamilelik süresince en çok tavsiye edilenler arasındadır. Su, vücut ağırlığını dengeleyecektir. Böylelikle rahat hareket edebilir ve hızlı bir şekilde kalori yakabilirsiniz. Vücuda esneklik kazandırmak, rahat bir doğum için hamilelik pilatesi de seçenekler arasındadır. Düzenli egzersiz yapma gibi bir imkanınız yoksa, alternatif yollarla hareketli kalmaya özen gösterin. Gideceğiniz yere yürüyerek gitmeyi deneyin. Ağır olmayan ev işleriyle ilgilenmek ve hatta evin içinde turlar atmak da faydalı olacaktır.

Hamilelik sırasında ne kadar kilo almalıyım?

Hamilelik öncesi kilonuz ve vücut kitle indeksiniz, hamilelik sırasında ne kadar kilo almanız gerektiğini belirlemede önemli bir rol oynar. Sizin ve bebeğiniz için neyin en iyi olduğunu belirlemek ve hamilelik boyunca kilonuzu yönetmek için öncelikle sağlık uzmanınızla görüşmelisiniz.

Aşırı kiloda hamilelik için beklenmesi gereken kilo alımı şu şekildedir:

• Eğer aşırı kiloluysanız ve tek çocuğa hamile iseniz almanız gereken kilo yaklaşık olarak 5-9 bandı arasındadır.
• Eğer aşırı kiloluysanız ve ikiz ya da daha fazla bebek bekliyorsanız, önerilen kilo alımı yaklaşık olarak 11-19 kg bandındadır.

Hamilelik süresince veya öncesinde özel bakıma ihtiyacım olacak mı?

Hamilelik öncesi ve hamilelik devam ederken olası riskleri önlemek, sağlıklı bir hamilelik geçirmek ve olası anomalileri erken teşhis için;

• Gestasyonel diyabet için erken tanı testi yaptırabilirsiniz.
• Detaylı fetal ultrasonografi, hamileliğin ilk haftalarında klasik ultrasondan farklı olarak, bebeğin gelişimini ve anomalilerini tespit edebilir ve gerekli önlemleri almanıza yardımcı olur.
• Hamile kalmaya karar verdiğiniz andan itibaren ve doğum öncesinde doktor randevularınızı sıklaştırın. Sağlık uzmanınız, bebeğinizin ve sizin sağlığınızı süreç içerisinde izlemesi oldukça önemlidir. Doktorunuza diyabet, yüksek tansiyon, preeklampsi dediğimiz, halk arasında gebelik zehirlenmesi olarak bilinen hastalık veya uyku apnesi gibi herhangi bir tıbbi durum hakkında sorular sorun. Bu sorular belirtilere karşı hazırlıklı olmanızı sağlayacaktır.

Sağlıklı bir hamilelik için neler yapabilirim? Nelerden uzak durmalıyım?

• Aşırı kilolarınızdan şikayetçi olmanız ve gebe kalmak istemeniz durumunda, gebe kalmadan önce yağ aldırma operasyonuna girebilirsiniz. Fakat bu operasyon sonrasında gebeliğinizi 12 ila 24 ay arasında bir süre ertelemeniz gerekir.
• Bir beslenme uzmanıyla görüşerek hamilelik öncesinde kilo vermeye yönelik diyet programı uygulamaya ve egzersiz yapmaya başlayın. Sağlıklı bir diyete başlamak ve gereksiz kalori alımından kaçınmak önemlidir. Tatlı ihtiyacınızı yoğun şeker içeren tatlı ve içeceklerle değil, taze ve kuru meyveler aracılığıyla gidermeye çalışın.
• Hamilelik süresince daha fazla folik asit, kalsiyum, demir ve diğer gerekli besin maddelerine ihtiyacınız olduğunu unutmayın. Doktorunuzun tavsiye edeceği multi-vitaminler vücudunuzdaki eksikleri tamamlamanıza yardımcı olabilir. Bunun dışında sebze ve meyve ağırlıklı beslenmeye özen gösterin. Fazla yağlı yiyeceklerden, Fast-food tarzı yararından çok zararı bulunan öğünlerden uzak durmalısınız. Diyabet gibi bir sağlık sorunu nedeniyle özel beslenme gereksinimleriniz varsa, sağlık uzmanınıza danışın.
• Fiziksel olarak aktif olmalısınız; hafif yürüyüşler, yüzme veya düşük tempolu aerobik yapmak, hamileyken aktif kalmanın güvenli yollarındandır.
• Sigara içiyorsanız, en yakın sağlık kuruluşundan bırakmanıza yardımcı olmalarını istemelisiniz. Alkolden ve uyuşturucudan kesinlikle uzak durmalısınız.
• Devamlı olarak kullandığınız ilaçlar varsa doktorunuzu bilgilendirin; bazı ilaçların yan etkileri gebe kadınlar için yüksek risk taşır.
• Doğum öncesi anksiyetenizi hafifletmek için, bir psikolog ile görüşebilirsiniz.

Tüm bu risklerin yanı sıra, obez olsanız bile sağlıklı bir hamilelik geçirme şansınız var. Kilonuz fazla olabilir, yine de yediklerinize dikkat ederek, hareket etmeye özen göstererek ve gebelik öncesinde, süresince, hatta sonrasında da kontrollerinizi aksatmayarak olası komplikasyonlara karşı tedbir alabilirsiniz.