Hamilelikte Sigara Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Sigaranın her yaşta, hayatın her aşamasında, her dozunun zararlı olduğunu hepimiz biliyoruz. Ancak bu genel bilginin içerisine kocaman bir parantez açıp, hamilelikte sigara üzerine konuşmalıyız; zira sigara, hamile kalma çabalarında, hamileyken veya doğum sonrasında anne ve bebek üzerinde somut şekilde gözlemlenebilen sonuçlara gebe. Bu yazımız sizi sigarayı bırakmaya güçlü bir şekilde teşvik etmek, bırakma yollarından bahsetmek, bırakmanız veya bırakmamanız halinde nelerle karşılaşabileceğiniz konusunda sizi bilgilendirmek üzere tasarlandı. İşte gebelikte sigara hakkında bilmeniz gereken hemen hemen her şey.

Gebelikte sigarayı neden bırakmalıyım?

Sigara dumanı, siyanür, kurşun ve en az 60 kansere neden olan bileşikler dahil olmak üzere 4.000’den fazla insan sağlığını tehdit eden son derece tehlikeli kimyasallar içerir. Hamilelik sırasında sigara içtiğinizde, bu toksik karışım kan dolaşımına girerek bebeğinizin biricik oksijen ve besin kaynağı olan sizin vücudunuzu zehirler. Bu 4.000’den fazla kimyasalın içerisindeki nikotin ve karbonmonoksit ciddi komplikasyonlara neden olanların başında gelir. Ölü doğum, erken doğum ve düşük doğum ağırlığı gibi ciddi komplikasyonlara neden olan nikotin ve karbonmonoksit, göbek kordonundaki kan damarları da dahil olmak üzere bütün damarları daraltır ve dolaşımdaki oksijeni azaltır. Karbonmonoksit, kırmızı kan hücrelerinin ihtiyaç duyduğu oksijeni emerek hücrelerin sağlığını tehdit eder.

Sigara içmek bebeği nasıl etkiler? Sigara içmenin zararsız bir dozu var mı?

Sigara dumanının neden olduğu oksijen yetersizliği bebeğinizin gelişimini olumsuz yönde etkiler. Hamilelik sırasında sigara içmek, bebeğin çok erken doğmasına ve düşük doğum ağırlığına sahip olmasına sebep olabilir. Sigara içmek aynı zamanda ölü doğum riskini ikiye katlanmaktadır.

İçtiğiniz her sigara hamileliğiniz için riskleri artırır ve maalesef hamilelikte sigara içmenin makul bir dozu bulunmamaktadır. Günde birkaç sigara bir paketten daha güvenilir gözükebilir ancak fark düşündüğünüz kadar büyük olmaz ve hatta içtiğiniz bir veya iki sigara bile kan damarlarınızı önemli ölçüde sıkılaştırmaya yetecektir. Kısacası sigaraya olan ‘’hafif’’ bir bağımlılık bile bebeğinizin sağlığı üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir. Hamilelikte sigara kullanımı ayrıca,

• Yarık damak ve diğer doğum kusurları
• Solunum sorunları gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir.

Hamilelik sırasında sigara içmek, hamilelik sonrasında bebeğinizin ileriki yaşamını etkileyebilecek ciddi durumlarla da ilişkilendirilir. Bu ciddi durumlar arasında,

• Ani bebek ölümleri
• Davranışsal problemler
• Hiperaktivite ve dikkat eksikliği
• Sık görülen enfeksiyonlar
• Astım bulunur.

Sigara alışkanlıklarının, sonraki nesillerin sigaraya eğilimleriyle bağlantılı olduğunu gösteren kanıtlar bulunmaktadır. Bazı çalışmalar hamilelik sırasında sigara içen kadınların kızlarında sigara içme oranlarının arttığını göstermiştir.

Sigarayı bırakmak için geç kalmış olabilir miyim?

Sigarayı bırakmak, sağlıklı bir hamileliğin ön koşullarından biridir. Yine de araştırmalar hamile kadınların yüzde 13’ünün özellikle hamileliklerinin son üç ayında sigara içtiğini gösteriyor. Sigara içen gebe kadın, sigaranın bebeğe çoktan zarar verdiğini ve hamileliğin ikinci ya da üçüncü aylarında bırakılmasının bir yararı olmadığını düşünebilir fakat bu doğru değildir. Sigarayı bırakmak, hamileliğiniz sırasında herhangi bir noktada, bebeğiniz için yapabileceğiniz en iyi şeylerden biridir. Sigarayı hamileliğin herhangi bir aşamasında bırakmak akciğer hastalıkları ve düşük doğum ağırlığı riskini azaltmaktadır. Sigara içen tüm gebe kadınlar, gebeliğin yedinci ve sekizinci ayında olduklarında bile sigarayı bırakmaya teşvik edilmelidir.

Gebelikte Sigara Hakkında Mitler ve Gerçekler

Hamilelikte sigara kullanımı ve sigarayı bırakmak hakkında birçok yanlış bilgi bulunur. Sigara içmenin güvenli bir miktarı yoktur ve sigarayı bırakmak bebeğinize herhangi bir zarar vermez. Örneğin;

• • Bebeğinizin düşük doğum ağırlığına sahip olmasında bir sakınca olmadığını duyabilirsiniz. Ancak bu düşünceden bir an önce kurtulmasınız, çünkü düşük doğum ağırlıklı bebeklerin normal kilolu bebeklerden daha ciddi sağlık sorunlarına sahip olduğu gözlemleniyor. Bu sorunlar bebeğinizin sağlığını, çocuklukları boyunca ve yetişkinlik dönemlerinde etkileyebilir.
  • Önceki hamileliklerinizde sigara içtiniz ve sağlıklı bir bebek dünyaya getirdiniz. Bu nedenle sigara içmenin bir zararı olmadığını düşünebilirsiniz. Bu yanlış düşünce ile birlikte her sigara içtiğinizde bebeğinizin sağlığını riske atmış olursunuz.
  • Sigara içmenin sizi sakinleştirdiğini düşünebilirsiniz fakat bu sakinlik geçicidir ve strese neden olan faktörler muhtemelen geri dönecektir. Sigara içmek kalp atışını hızlandırır ve tansiyonunuzu artırır. Ayrıca kan dolaşımındaki karbonmonoksit miktarını yükseltir, bu da bebeğinizin daha az oksijen almasına neden olur.
  • Sigarayı bırakmanın bebek ve anne üzerinde fazladan stres yaratabileceği düşünülebilir ancak bu doğru bir düşünce değildir. Sigarayı bırakmak ciddi komplikasyon risklerini azaltmaya yardımcı olur ve sağlığı tehdit eden riskleri ortadan kaldırarak stres seviyesini düşürecektir.
  • Hamilelik sırasında daha az sigara içilmesi veya e-sigaraya geçiş yapılması bebek için daha sağlıklı değildir. E- sigaralar normal sigaralardan daha az zararlı değildir ve e-sigaralardaki nikotin bebeklerin gelişimi için zararlıdır.

 

• Sigara içiyorum ve bebeğimi emziremem düşüncesi yanlıştır. Amerikan Pediatri Akademisine göre, sigara içen anne sigarayı bırakmaya teşvik edilmelidir ancak sigara içmeye devam ediyorsa da bebeğini emzirebilir. Anne sütü, bebeğinizin sağlıklı büyümek için ihtiyacı olan temel besin kaynaklarına sahiptir ve bebeğin ilk 6 ay anne sütüyle beslenmesi şarttır. Şayet sigara içmeye devam ediyorsanız bebeğinizi emzirmeden önce ve bebeğinizin bulunduğunu ortamda sigara içmemeye özen göstermelisiniz.

 

Sigarayı bırakma süreci zor mudur? Hamilelikten sonra sigaraya yeniden başlamanın riskleri nelerdir?

Bazı insanların, nikotin bağımlılığı seviyesine bağlı olarak diğerlerinden daha fazla yardıma ihtiyaçları vardır. Sigarayı bırakmadaki zorluk seviyesi, bir dizi faktöre bağlıdır. Sigara içen bir eşe sahip olmak, egzersiz yapmamak ve uzun süredir sigara bağımlısı olmak sigarayı bırakma sürecini zora sokan faktörlerden birkaçıdır. Ne kadar çok sigara içerseniz, o kadar zorlanırsınız. Günde bir paketten daha fazla sigara içen kadınlar ve kafein tüketenler sigarayı bırakmakta güçlük çekebilir. Depresyonda olan ya da yaşam içerisinde çok fazla zorluk yaşayan kadınlar sigarayı bırakmakta zorlanabilir ancak ilginç bir şekilde alkol kullanımının sigarayı bırakırken herhangi bir zorluk yaşattığı saptanmamıştır.

Ayrıca veriler, hamilelik sırasında sigarayı bırakan kadınların yüzde 50’sinden fazlasının doğumdan sonraki altı ay içerisinde yeniden sigara içmeye başladığını gösteriyor. Özellikle kilo verme ve stres yönetimi ile ilgili kaygılar güderek yeniden sigaraya başlayan anneler için sigaradan uzak durmak pek mümkün olmuyor. Bu noktada sigara içmeye devam etmemek için ikna edici birçok kanıt bulunuyor.  Çalışmalar, günde 10’dan fazla sigara içen kadınların ürettiği süt miktarının azaldığını ve sütün kalitesinin değiştiğini göstermektedir. Sigara içen kadınların sütlerinin yeterince iyi olmadığını ve emzirmek için daha az motive olabileceğini düşünmeleri daha olasıdır, bu da erken sütten kesilmeye neden olabilir. Ek olarak, bulundukları evde sigara içilen bebekler daha sık kulak enfeksiyonlarına ve üst solunum yolu enfeksiyonlarına yakalanırlar. Doğum sonrası sigara içmek hamilelik sırasında sigara içmek kadar zararlı olabilir ve küçük bebeğinizin sağlığını tehdit etmeye devam eder. Hamilelik sigarayı bırakmak adına en büyük motivasyonunuz olacaktır ve bu motivasyon yeni doğan bebeğinizle güçlenmeye devam edecektir. Ona dumansız bir hayat sunmak için bu fırsatı iyi değerlendirmelisiniz.

Sigarayı nasıl bırakabilirim?

Öncelikle sigarayı bırakma kararının alınması ilk büyük adımdır ve bu yüzden kendinizi tebrik etmelisiniz. Sonrasında resmi olarak bir tarih belirlemeniz gerekir. Sigarayı bırakmak için en iyi yöntem birdenbire içmeyi bırakmak ve kararlı olmaktır. Sigarayı bırakma tarihinizi belirlemeden önce ne zamandır ve neden sigara içtiğinizi analiz etmek için biraz zaman harcayın. Sigara içtiğiniz durumları tespit etmeniz önemlidir çünkü böylece size cazip gelen anları ya da stres yaratacak olayları görebilirsiniz. Gergin ya da endişeli hissettiğinizde sigara içiyor musunuz? Kendinize enerji vermeniz gerektiğinde sigara içiyor musunuz? Etrafınızdakiler sigara içtiğinde sigara içiyor musunuz? Sigara alışkanlıklarınızı anladığınızda, kendiniz için alternatif aktiviteler geliştirmeye başlayabilirsiniz. Örneğin, iş arkadaşlarınızla iş molalarında sigara içiyorsanız, bunun yerine başka iş arkadaşlarınızla molaya çıkmaya başlayın. Kahve içerken sigara içiyorsanız başka bir içeceğe geçin. Sigara içmek istediğiniz zamanlarda size destek olacak birini bulun ve sigarayı bırakma konusunda onunla konuşun. Bırakmaya karar verdiğiniz tarihten önce eviniz, işiniz ve aracınızdaki tüm tütün ve tütün ürünleri yok edin. Bunlar, sigarasız geçireceğiniz dönem için en önemli adımlar olacaktır. Zor ve yorucu olabilecek bu önemli süreçte bırakma stratejileri ve rahatlama seçenekleri hakkında sağlık uzmanına başvurun.

Sigarayı bırakmaya karar verdiniz ve bırakmak için belirlediğiniz tarih geldi. Bu noktadan sonrasını yeme-içme önerileriyle çok daha kolay atlatabilirsiniz. Örneğin;

• Canınız her sigara istediğinde su için. Su içmek vücudunuzu zararlı toksinlerden arındırır ve tokluk hissi yaratarak sigara içme isteğini azaltır.
• Kabak çekirdeği yiyin. Kabak çekirdeği sizi meşgul edecektir ve sigara isteğini azaltma konusunda oldukça etkilidir.
• Bol bol meyve tüketin. Ara öğünlerde yiyeceğiniz meyveler bebeğiniz ve sizin sağlığınız için iyidir.
• Sakız çiğneyin. Sakız çiğnemek sigaranın boşluğunu dolduracaktır.

Sigarayı bırakma sürecinde etrafınızdan destek almayı unutmayın. Aileniz, eşiniz, arkadaşlarınız ve doktorunuz size yardım etmek için hazır olacaktır. Eşiniz sigara içiyorsa bebeğiniz için onun da sigarayı bırakması gerektiği hakkında konuşmalar yapın. Size sigarayı hatırlatan ortamlardan uzak durun. Motive olmak için bebeğinizin kıyafetleri ve odasıyla ilgilenin. Bebeğinizin ultrason resimlerini buzdolabınıza asın ve resmin sizin için hatırlatıcı görevini üstlenmesine izin verin. Evet, sigarayı bırakmak oldukça zor ama sürekli kendinize bunu neden yaptığınızı hatırlatmak ve bebeğinizi düşünmek sürecin zorluğunu hafifletmeye yardımcı olacaktır.

Hamilelikte nikotin replasman tedavileri denenebilir mi?

Bu zorlu süreçte yeme- içme önerileri ve duygusal desteğin yeterli olmadığı zamanlar olabilir. Sigara bağımlılığını azaltmada kullanılan nikotin replasman tedavileri mevcuttur. Nikotin sakızı, nikotin bandı ve nazal spreyler sigarayı bırakmak adına en çok başvurulan yöntemlerdendir ancak bu tedaviler gebe kadınlara ve emziren annelere önerilmez. Nikotin replasman tedavileri düşük miktarda nikotin içerseler bile anne sütüne geçerek bebeğe zarar verebilir.